درگذشت پاپ فرانسیس: جمع‌بندی یک دوره پاپی
درگذشت پاپ فرانسیس در ۲۱ آوریل 2025 در سن ۸۸ سالگی واکنش گسترده‌ای در جهان غرب برانگیخت. دوازده سال دوران پاپی او با تغییراتی در سیاست واتیکان همراه بود که بر وضعیت جهانی تأثیر گذاشت.
اسقف آرژانتینی، خورخه ماریو برگولیو، ۲۶۶اُمین رهبر کلیسای کاتولیک رم و نخستین پاپ از نیمکره غربی، نخستین ژزوئیت و اولین پاپ غیراروپایی در بیش از یک هزاره بود. او نام فرانسیس را به افتخار سنت فرانسیس آسیزی، که به کمک به فقرا مشهور بود، برگزید.
پاپ فرانسیس در زمان دشواری برای واتیکان به قدرت رسید، زمانی که کلیسا با اتهامات مختلفی از جمله فساد مواجه بود. از پاپ جدید انتظار می‌رفت که اعتبار و اقتدار کلیسا را بازسازی کند.
در سال ۲۰۱۳، بانک واتیکان یک شرکت حسابرسی معتبر بین‌المللی را برای انجام ممیزی مستقل جذب کرد. خود فرانسیس بسیاری از امتیازات را کنار گذاشت و زندگی ساده‌ای برگزید. او از خودروهای لوکس و راننده شخصی صرف‌نظر کرد و با وسایل حمل‌ونقل عمومی یا خودروهای ساده تردد می‌کرد. پاپ فرانسیس بارها در مورد درگیری‌ها و رویدادهای جهانی اظهارنظر کرده و سفرهایی تأثیرگذار انجام داده است.
در سال ۲۰۲۲، پاپ فرانسیس نخستین سفر رسالتی خود را به قزاقستان و به‌طور کلی منطقه آسیای مرکزی انجام داد و در هفتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی شرکت کرد، که جایگاه قزاقستان را به عنوان بستری مطمئن برای گفت‌وگوی بین‌الادیان و بین‌تمدنی تأیید کرد.
اقدامات فرانسیس به حفظ اعتبار کلیسا و افزایش محبوبیت شخص او در میان مؤمنان کمک کرد.
پاپ فرانسیس در جریان سفر خود به قزاقستان در سپتامبر ۲۰۲۲، احترام عمیق خود را نسبت به این کشور ابراز کرد و تأکید نمود که قزاقستان نقش منحصر به‌فردی به عنوان «سرزمین دیدار» بین شرق و غرب ایفا می‌کند. او خاطرنشان کرد که قزاقستان به لطف جغرافیا و تاریخ خود، محل همزیستی حدود ۱۵۰ گروه قومی است که به بیش از ۸۰ زبان صحبت می‌کنند، و این کشور را به الگویی از تمدن و شجاعت تبدیل کرده است.
پاپ از تلاش‌های قزاقستان در زمینه خلع سلاح، کنار گذاشتن سلاح‌های هسته‌ای و حرکت به سوی پایداری زیست‌محیطی به گرمی تقدیر کرد. او بر اهمیت گفت‌وگوی بین‌دینی تأکید کرده و خواستار احیای «روح هلسینکی» شد – روحی که به دنبال صلح، تفاهم و گفت‌وگوی بین ملت‌هاست.
پاپ فرانسیس توجه ویژه‌ای به جوانان نشان داد و خواستار آموزش به آنان به جای تسلیحات شد و تأکید کرد که باید به صدای نسل جوان گوش فرا داد. او با اشاره به جامعه کوچک کاتولیک در قزاقستان این نکته را خاطرنشان کرد که: جامعه کاتولیک در قزاقستان، گرچه اقلیت است، اما در پی گفت‌وگویی باز و محترمانه با دیگر ادیان و فرهنگ‌هاست.
اختلافات داخلی واتیکان و چالش‌های جانشینی
دوره پاپی فرانسیس با پرداختن به موضوعاتی که پیش‌تر در کلیسا تابو محسوب می‌شدند همراه بود؛ نقش زنان در کلیسا، اجبار به تجرد، حقوق همجنس‌گرایان، عدالت اجتماعی و محیط زیست. این موارد باعث شکل‌گیری دو جناح درون کلیسا شد: محافظه‌کاران و اصلاح‌طلبان.
با وجود انتقادات، پاپ فرانسیس توانست اقتدار کلیسا را حفظ کند و علاقه به نوسازی آن را برانگیزد. سبک مدیریتی او بر اساس گفت‌وگو و انعطاف‌پذیری بنا شده بود.
انتخاب پاپ جدید: لئوی چهاردهم
جانشین فرانسیس، کاردینال رابرت فرانسیس پِرووست ۶۹ ساله، از ایالات متحده، شد که نام "لئوی چهاردهم" را برگزید. انتخاب او پس از چهار دور رأی‌گیری در مجمع کاردینال‌ها انجام شد که یکی از سریع‌ترین انتخاب‌ها در تاریخ معاصر کلیسا محسوب می‌شود. این انتخاب، نشانه‌ای از تمایل کاردینال‌ها به حفظ وحدت و تداوم مسیر فرانسیس بود.
پِرووست از چهره‌های نزدیک به خط مشی فرانسیس به شمار می‌رود، گرچه موضعی میانه‌روتر دارد. او در خانواده‌ای فرانسوی‌تبار در شیکاگو به دنیا آمد، سال‌ها مبلغ دینی در پرو بود، ریاست انجمن آگوستینی‌ها را بر عهده داشت، و از سال ۲۰۲۳ ریاست دپارتمان امور اسقف‌ها و کمیسیون پاپی آمریکای لاتین را بر عهده گرفت.
او توجه ویژه‌ای به اقشار آسیب‌پذیر، از جمله مهاجران داشت و نقش فعالی در اصلاحات داشت. در مناقشات مربوط به ”مسیر سینودال آلمان“ نیز او توانست میان سنت‌گرایی و نوسازی، راه‌حلی میانه پیدا کند.
انتخاب نام ”لئوی چهاردهم“ با ارجاع به لئوی سیزدهم، پاپ مشهور به دیپلماسی و فعالیت‌های بین‌المللی، می‌تواند نشانه‌ای از تمرکز پاپ جدید بر سیاست خارجی و تداوم گفت‌وگو با مناطق مهمی همچون آسیای مرکزی باشد.
نخستین سخنرانی و نماد صلح
نخستین سخنرانی پاپ لئوی چهاردهم بر صلح متمرکز بود:
”سلام بر شما! برادران و خواهران عزیز، این نخستین سلام عیسی قیام‌کرده است … می‌خواهم این سلام در دل‌های شما بنشیند و به همه ملت‌ها، به سراسر زمین برسد.“
این جملات، اولویت پاپ جدید را به روشنی بیان می‌کند - اتحاد، آشتی و همبستگی.
نکته:
پاپ فرانسیس نقش مهمی در تقویت روابط معنوی و دیپلماتیک میان واتیکان و قزاقستان ایفا کرد.
سفر او به آستانه و مشارکتش در کنگره ادیان جهانی و سنتی، نه تنها نشان از احترام به سیاست چندفرهنگی و چنددینی قزاقستان داشت، بلکه محرکی قوی برای توسعه گفتگوی بین‌الادیان در سطح جهانی بود.
فرانسیس با گشودگی به شرق، ارزش گفت‌وگو و میل به صلح، پیامی را منتقل کرد که در جامعه و دولت قزاقستان بازتابی مثبت یافت. موضع او تصویر بین‌المللی قزاقستان را به عنوان کشوری که می‌تواند پل ارتباطی میان ادیان، فرهنگ‌ها و تمدن‌ها باشد، تقویت کرد.
با روی کار آمدن پاپ جدید، لئوی چهاردهم، این پرسش مطرح است که آیا واتیکان مسیر سیاست خارجی خود، از جمله در قبال قزاقستان را حفظ خواهد کرد یا نه؟
پِرووست که اصلاح‌طلبی معتدل و دیپلماتی ورزیده است، در نخستین سخنرانی خود نشان داد که مأموریت اصلی خود را حفظ صلح و وحدت می‌داند. این امر امیدواری ایجاد می‌کند که مسیر آغازشده توسط فرانسیس ادامه یابد؛ شاید با رویکردی محتاطانه‌تر، اما با همان احترام به نقش قزاقستان به عنوان بستری برای گفت‌وگوی جهانی.
بنابراین، تأثیر پاپ بر قزاقستان نه فقط حرکتی نمادین، بلکه همکاری‌ای راهبردی است که می‌تواند در آینده گسترش یابد.
آستانه قزاقستان
منبع:
https://www.inform.kz/ru/chto-izvestno-o-novom-pape-rimskom-d7fb80
نظر شما